Algemene beschouwingen 2014
Wij praten vandaag over de begroting. Dus over 2015. In mei spraken we over het coalitieakkoord, dus over 2014-2018. Maar voor GroenLinks is het vooral belangrijk dat we ook verder kijken dan het komende jaar, dan de komende vier jaar. Regeren is vooruitzien.
Onze fractie en steunfractie heeft een natuurlijk achterban van zeventien jonge kinderen, nou ja jong, vooral pubers. Het CDA claimt het begrip rentmeesterschap. Zorg voor natuur en cultuur en de verbondenheid tussen generaties is ook waar GroenLinks voor staat.
Deze generatie moet op de wereld passen, de wereld beter achterlaten, de wereld voorbereiden op de toekomst. En die toekomst zit vol gevaren.
Een hoogleraar klimaatbeleid stelde het eens als volgt: “De mens heeft zich vanaf een hoog gebouw gegooid. Verdieping na verdieping denkt hij: ‘tot nu toe gaat het goed’. Maar zolang het niet lukt te vliegen, is chronisch letsel onvermijdelijk. Er is geen zachte landing.”
Wij kunnen vliegen. Je moet het alleen zien. Geen luchtfietserij, maar prachtige basale initiatieven. Denk bijvoorbeeld aan de Coöperatie Zon op Marken. Op het dak van de stal van de familie Terlouw is plaats voor 430 zonnepanelen, 175 gebruiken ze zelf. De rest is beschikbaar voor inwoners van Marken. Er is grote belangstelling voor. Vrijwilligers van de coöperatie zijn er druk mee. Bovendien kijken ze naar welke mogelijkheden er nog meer zijn, bijvoorbeeld op het dak van de school en de gymzaal. Wij willen ze steunen, bijvoorbeeld bij de gymzaal en komen met een motie.
Denk aan de Stichting Duurzaam Waterland en wat die dankzij de revenuen van de windmolens bij de Nes niet al betekend heeft in Waterland. 260 huizen kregen met subsidie zonnepanelen. Ze liggen ook op het dak van het gemeentehuis, het zwembad, de speeltuin het Bernard Nieuwentijt College, het dorpshuis in Uitdam, het dorpshuis op Marken en Katwoude.
Er zijn meer initiatieven. Op het gevaar af mooie over te slaan, noem ik in Broek het prille initiatief Broek Lab, met duurzame plannen, van zonnepanelen tot zonnebloemen en appelbomen. In Katwoude de streekproducentenwinkel.
Denk bijvoorbeeld aan de Keep it Clean Day. Al op twee vrijdagavonden zijn vrijwilligers de straat op gegaan om rotzooi op te ruimen. De gemeentewerf voorzag hen van vuilniszakken.
Denk aan Jachthaven Waterland die naast de Blauwe Vlag ook de Groene Wimpel heeft, vanwege prestaties op gebied van milieu, duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daar kan onze eigen jachthaven Hemmeland nog een voorbeeld aan nemen. Ook hier komen wij met een motie.
Het is namelijk wenselijk als de gemeente het goede voorbeeld geeft. Daarom willen we ons aansluiten bij de Vereniging Millenniumgemeenten. En daarom zijn wij als partij van zon en wind, verheugd over innovaties op het gebied van kleine windturbines. We willen de toepassing daarvan ook in onze gemeente mogelijk maken.
Maar milieu is meer dan duurzaamheid. Milieu is ook het spel van menselijke betrekkingen onderling, de noodzaak om er samen wat van te maken. We vragen steeds meer van elkaar, we zullen wel moeten.
Natuurlijk Eigen kracht, we hadden het er al over tijdens de behandeling van de decentralisaties vorige week. Het belangrijkste onderwerp van 2015, zoals we toen concludeerden. GroenLinks zal dat kritisch blijven volgen. Opdat Eigen Kracht niet een synoniem wordt van bezuiniging. En met die 17 kinderen heeft de Jeugdzorg natuurlijk sowieso onze aandacht.
We vragen meer van onze inwoners in de komende jaren. Mogen we ook meer vragen van de gemeente? Wordt het geen tijd dat ook de overheid deelneemt aan de participatiesamenleving?
Dit is de tijd waarin we zaken anders aan kunnen pakken. En niet alleen in de zorg. We kunnen niet volstaan met tegen anderen te zeggen dat ze moeten veranderen, dat anderen niet zo snel een beroep moeten doen op professionals. We kunnen als gemeente ook naar onszelf kijken.
We zouden daar meer oog voor moeten hebben. Onze blik is niet altijd een open blik. Nog te vaak horen we dat initiatieven van burgers een stille dood sterven. Dat is geen verwijt. Dat is een cultuur. Openstaan voor de buitenwereld vraagt vertrouwen, vraagt flexibiliteit, creativiteit. De gemeente moet haar eigen regeltjes durven loslaten, luisteren naar wat er leeft en kaders en randvoorwaarden stellen. En ja, dan gaan de zaken soms wel eens anders dan je gedacht had.
Natuurlijk gebeurt dat al. Wij zijn in Waterland gezegend met een bovengemiddeld welvarend en hoogopgeleide bevolkingsgroep die zich op talloze terreinen al vrijwillig inzet. Er is veel potentieel in onze gemeente. Dat kun je zien in alles wat er gebeurt. Niet alleen in de al eerder aangehaalde duurzame voorbeelden, maar ook op sociaal en cultureel vlak.
Kijk naar omroep als PIM. Hoeveel mensen zijn er hier vanavond, zijn er iedere raadsvergadering in touw. Petje af.
Dat kun je zien in de plannen van het kerkbestuur in Broek. Vooruitlopend op een verder dalend kerkbezoek. Dat kun je zien aan ons museum De Speeltoren, dat geheel draait op enthousiaste vrijwilligers. Het Rijksmuseum zou ze willen.
Dat kun je zien aan de VVV, aan de mensen die zich ingezet hebben voor het Strandbad in Ilpendam. Of wat te denken van al die werkgroepen op Marken om te komen tot een toekomstvisie. Dat kun je zien aan onze overvolle activiteitenagenda, allemaal vrijwilligers die erin actief zijn.
Maar er is ook nog veel potentieel onbenut. Waar de dorpsbewoners van vroeger vanzelfsprekend verantwoordelijkheid namen voor hun eigen gemeenschap hebben nieuwe bewoners hun wortels vaak buiten Waterland. Het is een uitdaging voor de gemeente om deze bewoners te betrekken bij hun leefomgeving.
De gemeente ziet zichzelf dan niet langer als de expert, maar zoekt oplossing samen met betrokken. Die allemaal samen een gigantisch netwerk hebben. Daar kan geen duur adviesbureau tegenop. Maar je moet het wel durven.
Het is een nieuwe weg die we moeten gaan bewandelen. En dat moeten we durven. Durven loslaten en lef tonen.
Het mooiste wat ik afgelopen weken in de krant heb gelezen, ging over sperziebonen. ‘Een hele akker vol geluksbonen’, zo luidde de prachtige kop in de Volkskrant. Wat was er aan de aan de hand. Er zijn te veel sperziebonen. Sommige boeren ploegen hun akker om, maar boer Marin de Ruiter kon dat niet over zijn hart verkrijgen. ‘Ik ben akkerbouwer geworden om te zaaien en te oogsten’, zegt hij. Daarom liet hij zijn akker leegplukken door wie maar wil. De boer kon zijn eigen land niet meer op, zo druk was het. Maar glunderend, stond hij aan de zijlijn.
Dat vind ik een mooi beeld. Glunderend aan de zijlijn. Het doet me ook denken aan de voetbalcoach van het jeugdelftal waarin mijn dochter speelde. Hij roept alleen maar opbeurende dingen naar zijn pupillen. Hij leert ze een hand geven voor en na de wedstrijd, hij ziet er op toe dat ze elkaar niet verrot schelden en verder laat hij ze vrij. Zij moeten het samen doen.
Ik wens onszelf als bestuur en ik wens de medewerkers van de gemeente de mentaliteit van die coach toe. In vertrouwen aan de slag en met oog voor alle talenten van spelers en toeschouwers . Dat wordt misschien de grootste transitie voor de komende tijd.
Astrid van de Weijenberg
Fractievoorzitter GroenLinks Waterland
