Is een gemeente te vergelijken met een bedrijf? In zekere zin wel. Er gaat geld in en uit, er is personeel, een bestuur en inwoners zou je kunnen beschouwen als klanten. Maar er is een groot verschil. Daar waar het bij een bedrijf gaat om winstmaximalisatie, gaat het bij een gemeente om het scheppen en behouden van een prettige leefomgeving. De keuzes die we hierin maken, dat is politiek.
Twee-en-een-half jaar nu wordt de gemeente bestuurd door VVD en PvdA, net als straks in Den Haag gaat gebeuren. De in het coalitieakkoord gemaakte afspraken moeten zo langzamerhand leiden tot concrete resultaten. Zo hebben we een nieuwe begrotingsopzet, liggen er vier kunstgrasvelden en het landelijk gebied is straks overgeleverd aan de vrije markt.
Dit college schroomt niet besluiten te nemen die een onomkeerbare invloed hebben op de ruimte in Waterland. Terwijl er een onverkoopbaar regionaal bedrijventerrein in Purmerend ligt te verkommeren plempt Waterland drie eigen bedrijventerreinen neer in het landschap. Woonwijken in het niets, zoals bij het Schouw en op Marken worden toegestaan omdat een toevallige particulier dollartekens in zijn ogen heeft. Boeren krijgen onder het mom van het beheer van het landschap de vrije hand in het neerzetten van megastallen en campings. De gemeente als geldmachine: agrarische grond die verandert in bouwgrond en daardoor voor altijd in waarde wordt verhoogd door een raad die gelooft dat dat de vooruitgang is. Huizen zogenaamd voor Waterlanders daar waar de dorpen volhangen met te koop-borden op bestaande woningen. Stallen waar koeien altijd binnen moeten blijven en zoveel mogelijk melk wordt geproduceerd. Grasland dat verandert in maisland in de lente bedekt met plastic zodat het beter kiemt. Beheer van het landschap? Geen grasland met koeien maar plastic met megastallen.
Dit college heeft maar een uitgangspunt: geen lastenverhoging voor de burger. Ze is er trots op dat de OZB niet wordt verhoogd. De gemeente als bedrijf.
Geen lastenverhoging voor de burger. Behalve als je lid bent van een voetbalclub, want dan moet je voor die paar zaterdagen dat er extra gevoetbald kan worden op kunstgras veel meer contributie gaan betalen.
Geen lastenverhoging, behalve als je kinderen naar de peuterspeelzaal gaan want dan moet je van 60 euro per maand ineens 105 euro per maand gaan betalen voor die twee ochtendjes peuterspeelzaal in de week.
Geen lastenverhoging, behalve als je lid bent van de bibliotheek (en dat zijn in Waterland 6000 mensen) want dan moet je je boeken voortaan maar kopen in plaats van lenen.
Geen lastenverhoging, behalve als je in een sociale huurwoning woont want dan zal je huur door de plannen van het college uit het garantiefonds te stappen flink hoger worden.
Solidariteit, daar doet dit college niet aan. Het is ieder voor zich. VVD en Waterland Natuurlijk! vinden peuterspeelzalen en bibliotheken niet belangrijk, en daarom moeten ze weg. D66 en de PvdA-wethouder helpen een handje mee. De PvdA-wethouder vindt dat peuterspeelzalen toe kunnen met de helft van de subsidie, terwijl hij had kunnen weten dat ze het al amper redden met de huidige subsidie. Hij vindt dat het tijdperk van fysieke boeken voorbij is en dat we allemaal aan de ereaders moeten. Bibliotheekwerk is geen vak vindt hij, dat kunnen vrijwilligers ook. En als kinderen met elkaar willen leren spelen voor ze naar de basisschool gaan moeten de moeders maar met elkaar afspreken. Terug naar de jaren 50.
Terwijl het zo'n uitdaging zou kunnen zijn in deze tijd wethouder welzijn te zijn. Maar dan moet je het wel als een uitdaging zien. Dus dan stel je je niet op als een boekhouder in een bedrijf, maar dan probeer je samen met instellingen tot oplossingen te komen. Deze wethouder praat veel maar krijgt alleen voor elkaar dat instellingen en gebruikers ervan massaal in protest komen, dat hebben we gezien op de avond die GroenLinks samen met Sp en CDA hier in het gemeentehuis organiseerde.
Na de verkiezingen was het de PvdA die, alhoewel afgestraft door de kiezer, de VVD graag aan een meerderheid hielp. Vier kunstgrasvelden kreeg de PvdA er voor terug, een knappe prestatie, al vindt GroenLinks het nog steeds een verkeerde keuze omdat wij bibliotheken en peuterspeelzalen niet in willen ruilen tegen kunstgras. Maar wat heeft de PvdA nu nog te winnen in dit college? Een college dat niet geeft om solidariteit tussen verschillende bevolkingsgroepen maar ieder laat betalen voor wat hij zelf gebruikt. Een bibliotheek, een peuterspeelzaal of een kunstgrasveld. Een college dat helemaal niet ziet dat inwoners behoud van hun voorzieningen veel belangrijker vinden dan een lage OZB. Een college dat met de rug naar de rest van Nederland op allerlei gebieden het zelf denkt te kunnen: woonruimteverdeling, recreatie, bedrijventerreinenbeleid. Een college dat de gemeente Waterland isoleert daar waar het regeerakkoord en de gemeenten om ons heen kiezen voor herindeling. Een college dat de openbare ruimte opoffert aan bedrijvigheid en herrie door het principe 'vrijheid blijheid' te omarmen en horeca en evenementen meer toe te staan dan menig inwoner lief is. Is dat het Waterland waar de PvdA aan wil meewerken?
Waarom zijn de gemeenteraadsleden van de PvdA de politiek ingegaan? Om hun idealen te verwezelijken of om alleen om het spel van de macht. Een spel dat ze liever spelen met de rechtse machten in Waterland dan met partijen als GroenLinks, SP en CDA die kiezen voor een sociaal Waterland.
Want dat kan dus ook. Het verhaal dat de peuterspeelzalen en bibliotheken wel gekort moeten worden vanwege de crisis gaat niet meer op. De oppositie bewijst dat politiek keuzes maken is en dat je dan ook sociaal kunt kiezen. Twee extra zetels heeft de oppositie nog maar nodig voor het sociaal alternatief. De PvdA zou het verschil kunnen maken. Of is macht om de macht belangrijker? Het baantje van de wethouder?
Dit college zegt financieel solide te zijn maar handelt slechts op gevoel. Het gevoel van wethouder Kools is dat het goedkoper is een nieuwe milieustraat in de polder Katwoude te bouwen, maar de cijfers spreken het tegen. Het gevoel van wethouder Schalkwijk is dat bibliotheek en peuterspeelzaal zullen blijven bestaan, ook als de instellingen zelf zeggen dat ze de deuren zullen sluiten.
GroenLinks wil debat, debat op inhoud. Met argumenten die er toe doen, al verschillen ze van elkaar. Avond aan avond zitten wij hier te luisteren naar raadsleden die er een gewoonte van hebben gemaakt zonder feiten politiek te bedrijven. Factfree politics. De insprekers in onze raadsvergadering zijn vaak de enigen die een bijdrage leveren waar wat verder over is nagedacht.
Hoe houden jullie het vol met zo'n coalitie, wordt ons vaak gevraagd. Het is vaak moeilijk. De onwil van de coalitiefracties er samen met de oppositie en de inwoners er iets van te maken. Samen voor Waterland. Te luisteren naar elkaars argumenten, elkaar wat te gunnen. De sfeer lijkt verziekt. Dat komt de gemeente niet ten goede. Toch houdt GroenLinks vol samen met anderen, juist omdat we weten dat we niet alleen staan. Wij blijven komen met argumenten, met feiten die onze argumenten ondersteunen en met draagvlak voor onze ideeën in de Waterlandse samenleving. Want daarom zijn wij de politiek ingegaan.
Fractievoorzitter GroenLinks Waterland