Dwars door Nederland, van Enschede naar Bergen aan Zee, loopt het Trekvogelpad. Duizenden mensen lopen jaarlijks deze route, die voor een deel door Waterland loopt. Ik wil vandaag beginnen met het perspectief van deze wandelaar, maar dan wel de wandelaar van de toekomst, laten we zeggen, de wandelaar die over tien jaar door Waterland loopt. Waterland zoals GroenLinks het over tien jaar hoopt aan te treffen.

De wandelaar komt niet van hier, en weet niet wat hem overkomt: hij heeft nog maar net Amsterdam verlaten en zo dicht bij de stad wordt hij overvallen door de rust van Waterland. Wat is het hier groen, wat is het hier stil.

Het eerste dorp in Waterland is Zuiderwoude. Het ligt er bij zoals het er eeuwen lijkt te liggen. De wandelaar pauzeert hier even in de theetuin, geniet er van een zelfgemaakt taartje, en neemt zich voor hier later nog eens terug te komen om een fluisterbootje te huren.

Na Zuiderwoude komt de wandelaar al snel in Broek in Waterland. Links liggen wat eeuwenoude huisjes, rechts staan nieuwe huizen. Te midden van de huizen is een gebouw: er zitten ouderen te kaarten in een zaaltje, er is een tandartsenpraktijk en een kleine supermarkt. Voor het gebouw spelen kinderen in een leuke speeltuin. De wandelaar loopt onder de provinciale weg door en wandelt door de oude straatjes. Dit is een van de mooiste dorpen van het trekvogelpad!

Na Broek loopt de wandelaar richting Overleek. Staande op de dijk van de Monnickenmeer ziet hij Monnickendam liggen. Een prachtige droogmakerij, er lopen koeien, met daarachter de grote kerk van Monnickendam. Het lijkt wel een schilderij uit de 17e eeuw, op de auto's in de verte na.

Officieel gaat het Trekvogelpad niet door Monnickendam, maar de wandelaar besluit wat langer in Waterland te blijven, en loopt door de onaangetaste Monnickenmeer naar Monnickendam.

Door de oude straatjes loopt hij richting het water. Monnickendam is een gezellig stadje. Er zijn winkeltjes en leuke restaurantjes, er lopen toeristen maar ook veel bewoners. Hij gaat het museum in en bekijkt met belangstelling de tentoongestelde voorwerpen. Hij verlaat het museum weer en loopt verder. Bij de haven aangekomen ziet de wandelaar een nieuwe wijk aan het water. Het is het Galgenriet, een woonwijk waar een gezellige bedrijvigheid heerst. Er zijn bedrijven gevestigd, kleine, maar ook een paar grotere, gecombineerd met woningen. O, denkt de wandelaar, dit is natuurlijk dat beroemde project uit Monnickendam waar die bekende stedenbouwkundige een unieke mix wist te maken tussen wonen en werken! Bij de jachthaven is een grand café. Hier zitten werknemers, toeristen, bewoners en bootjesmensen gezellig te lunchen op een groot terras aan het water. De wandelaar gaat niet zitten, hij is benieuwd wat er achter de wijk is. Hij komt in een gebied dat hij nog niet eerder op zijn wandeling door Waterland tegenkwam, het Hemmeland. Er zijn kleine strandjes waar kinderen zwemmen, weer een leuke speeltuin en een hotel. Het hotel is nieuw, maar lijkt er altijd al gestaan te hebben, de wandelaar besluit een nachtje in Monnickendam te blijven.

De volgende dag gaat de wandelaar naar de VVV en ontdekt dat hij de boot naar Marken kan nemen. Hij snapt wel waarom de Gouwzee zo heet. Marken ligt te schitteren in de zon. In de haven liggen historische boten naast nieuwe jachten. De wandelaar is wel eens op Marken geweest vroeger, maar kan zich niet herinneren dat er zoveel werven waren op Marken. Hij loopt er met plezier naartoe, nu snapt hij het. Dit zijn nieuwe werven, de mensen die hier in de nieuwe huizen wonen hebben wel geluk, zo te kunnen wonen. En er is hier van alles op Marken, in het dorpshuis kunnen ouderen op hulp rekenen, en jongeren 's avonds dansen.

Terug naar Monnickendam. Na een rustige nacht loopt de wandelaar naar Ilpendam. Voor de lunch koopt hij hier een paar broodjes bij een supermarktje. Het is er druk, de school die naast de supermarkt staat is net uit, en ook de ouderen die hebben gebiljart in een wijksteunpunt dat aan de school vast zit, gaan voor de lunch naar huis. De wandelaar heeft een blaar, maar gelukkig is er hier een huisarts met apotheek zodat hij een pleister kan kopen. Hij ziet nog dat op het dak van het wijksteunpunt zonnecollectoren zijn aangebracht. Deze gemeente denkt kennelijk ook aan het milieu, denkt hij.

Aan de waterkant van de Purmerringvaart, bij het park waar de route doorheen loopt, is weer een theetuin. Je kunt er fietsen huren en er is een zwemsteiger waar mensen verkoeling zoeken in het water. De uitspanning blijkt een werkgelegenheidsproject waar uitkeringsgerechtigden voorbereid worden op betaald werk. De wandelaar raakt hier in gesprek met een Ilpendammer.

Deze burger van Waterland vertelt over de veranderingen die de afgelopen tien jaar hebben plaatsgevonden. De burger had nooit zo'n hoge pet op van de gemeente: er was nooit geld voor iets, maar wat nog veel erger was, je had als burger nooit het gevoel dat de gemeente er voor jou was. Plannen werden niet met enthousiasme ontvangen, er was altijd wel een reden om iets niet te doen.

De burger was in die jaren niet trots op zijn gemeente, en had weinig vertrouwen in de gemeentelijke overheid.

Gelukkig was dit de afgelopen jaren veranderd. 'Het voorzieningenniveau lijkt mij prima hier', zei de wandelaar en dat beaamde de burger. Het was ongelofelijk maar waar, de afgelopen jaren waren er weer voorzieningen bij gekomen in Waterland. En dat was, de burger gaf het toe, te danken aan de voortvarendheid van het gemeentebestuur. Er had een omslag plaatsgevonden. In plaats van zeggen wat niet kon, keek de gemeente nu altijd naar wat wel kon. Er was een dialoog mogelijk, en dat was wel zo prettig. De burger vertelde de wandelaar over zijn oude moeder die hij enkele maanden daarvoor had begraven. Dankzij de ruimhartige manier waarop de gemeente invulling gaf aan de WMO had ze tot het eind toe in haar vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen, en ook op de manier die ze zelf had gewild.

De wandelaar stond op en nam afscheid van de Ilpendammer. Hij moest door, want hij wilde die dag Purmerend nog bereiken. Hij nam het pontje en verliet Waterland.

 

En dat is dan het einde van de wandeling van GroenLinks in de toekomst. Voor ons ligt de begrotingsbehandeling 2007. Is deze begroting de weg naar het door mij geschetste Waterland? Het zou kunnen. Er liggen omvangrijke plannen waar wij achter staan, maar waarvan wij ook hopen dat er enkele plannen niet door zullen gaan. Laat ik het belangrijkste noemen.

Waterland maakt deel uit van het Nationaal Landschap, en meer dan dat. In de Nota Ruimte heeft het rijk de provincies en de gemeentes letterlijk meer ruimte gelaten om te bouwen. Om de kwetsbare ruimte rond te steden te beschermen tegen bouwlustige gemeentes, en de steden te verzekeren van recreatie, stelde het rijk rijksbufferzones in. Wij wonen hier in zo'n rijksbufferzone. Het college wil, tegen dit beleid in, industrieterreintjes, bedrijfskorrels, aanleggen in de rijksbufferzone van het Nationaal Landschap. Wij blijven dit onacceptabel vinden, en zijn samen met natuurbeschermingsorganisaties een tegen-lobby begonnen. We riepen het al eerder, het college speelt hoog spel. Het zet al haar kaarten in op een gebied dat niet alleen door GroenLinks, maar dus ook wettelijk, beschermd wordt. Het risico hiervan is, dat het college bij een afwijzing van het bouwen in de rijksbufferzone opnieuw kan beginnen met het zoeken naar locaties voor de bedrijven van het Galgenriet.

Het Galgenriet, de wandelaar liep er doorheen in mijn verhaal. Er zaten nog steeds bedrijven, ook grotere, waardoor het geen dorre woonwijk werd zoals we er al vele kennen.

 

Terug naar de begroting. We vinden het jammer dat het college beleid dat volgend jaar gevoerd gaat worden niet allemaal vertaald heeft in cijfers. Niemand kan in de toekomst kijken, maar GroenLinks vindt dat alles waarvan je wel al weet dat staat te gebeuren, vertaald moet worden in de begroting. Daarbij komt ook dat het lijkt of de algemene reserve onnodig hoog wordt, terwijl uit de beantwoording van onze vragen blijkt dat het college dat niet vindt. Wij vinden dit een ondoorzichtige manier van begroten, want hierdoor kunnen wij minder goed een afweging maken tussen wat we wel willen, en wat we wat minder graag willen.

GroenLinks heeft in haar reactie op het coalitie-akkoord aangegeven met plannen te komen de komende vier jaar. In mijn verhaal heeft u, als u goed geluisterd heeft, al kennis kunnen maken met enkele van deze plannen.

Het is niet de bedoeling dat wij vandaag al met al onze plannen komen, omdat wij nog tijd nodig hebben plannen uit te werken en sommige plannen zich ook beter lenen voor een behandeling op een ander tijdstip.

Dit neemt niet weg dat wij vandaag met een aantal moties en een amendement komen, die als ze aangenomen worden, samen met veel van wat in de begroting genoemd wordt, zouden kunnen leiden tot het Waterland waar de wandelaar van het Trekvogelpad in het ideaalbeeld van GroenLinks over tien jaar doorheen loopt.

 

Namens GroenLinks Waterland,

Laura Bromet

2 november 2006