De maatregelen die nodig zijn om de transitie tot een succes te brengen leveren niet alleen voordelen op voor ons klimaat: wanneer het goed wordt gedaan brengt het ook een grote verbetering van ons wooncomfort teweeg. Wel is het belangrijk dat iedereen kan meeprofiteren, niet alleen de rijken met het geld om de eigen woning aan te passen. De warmtetransitie in het bijzonder kan de verschillen tussen arm en rijk vergroten, maar ook verkleinen. Dat betekent dat er een grote rol voor een eerlijke en rechtvaardige overheid ligt. Door gericht maatregelen te nemen voor Waterlanders met een kleinere portemonnee kan de gemeente ervoor zorgen dat iedereen meeprofiteert van de voordelen van een goed geïsoleerd huis. Dat is voor GroenLinks het allerbelangrijkste: iedereen moet mee kunnen doen en iedereen moet meedelen in de gemaakte winsten.
Het grootste deel van de voorgestelde maatregelen valt onder de zogenoemde no-regret maatregelen. Van het isoleren van huizen of het overstappen op elektrisch koken kunnen we nooit spijt krijgen, en ook energie besparen is belangrijk. Via het duurzaamheidsfonds, collectieve inkooptrajecten en voorlichting heeft Astrid, onze GroenLinks wethouder, de afgelopen vier jaar veel werk verricht. (iets verder uitweiden over duurzaamheidsfonds, afhankelijk van antwoord vraag).
Ook wil ik namens GroenLinks complimenten geven aan de wethouder en de ambtelijke organisatie over het participatietraject. De 1.550 respondenten op de enquête is indrukwekkend. Twee andere voorbeelden zijn echter nog mooier. Ook ik was aanwezig bij de inwonersavond. Wat eruit sprong was het open gesprek met inwoners. Het allermooiste voorbeeld van goede participatie en de nieuwe open overheid is een inwoner met veel technische kennis die aan de gemeente aanbiedt om in het proces betrokken te blijven en advies te geven over mogelijkheden. Ook zijn de initiatiefnemers uit Watergang een prachtig voorbeeld van participatie: Deze Watergangers nemen de opgave serieus en willen zelf aan de slag met alternatieven, in samenwerking met de gemeente. Dit soort initiatieven kan GroenLinks alleen maar toejuichen.
Zoals ik aan het begin van mijn betoog vertelden is de warmtetransitie een belangrijke en noodzakelijke verandering. Helaas maakt dat de transitie niet makkelijk. Dit is misschien wel de moeilijkste opgave van de komende dertig jaar. In heel Nederland hebben gemeenten moeite met het opstellen van de transitievisie. Ook in omliggende gemeenten ontstaan problemen, en in Waterland is de opgaven niet makkelijker. Integendeel. Er is nog veel onzekerheid over alternatieven op gas. Stadswarmte is geen optie, en ook andere alternatieven vereisen nog veel onderzoek. Juist daarom is het zo indrukwekkend dat Waterland al zo ver is in het aanwijzen van de eerste ‘proef’-wijken. Ik denk dat iedereen in deze raad de opwekking van energie uit het Markermeer ondersteund, en wij zijn benieuwd naar alle innovatieve ontwikkelingen in de toekomst waarmee Nederland en Waterland laten zien wat voor innovatief volk wij zijn.
Al met al staan wij voor grote veranderingen. Ik hoop dat wij over vijftig jaar met trots terugkijken op onze aanpak. Op de manier waarop wij een eerlijke transitie hebben gerealiseerd en op onze innovatieve oplossingen om de opgave met beide handen aan te pakken. Momenteel denk ik niet dat er veel Nederlanders zijn die terug willen naar kolen. Een geslaagde transitie zorgt er voor dat niemand in de toekomst terug wilt naar gas.
Uitgesproken in de raadsvergadering van 11 november 2021