Op 1 april 2015 vervalt de melkquotering. Boeren mogen vanaf die datum zoveel melk produceren als ze willen. De voorbereidingen hierop zijn in volle gang: binnen twee jaar zullen er zeven nieuwe zuivelfabrieken bijkomen in Nederland. Deze fabrieken zullen veel extra melk nodig hebben. En dus moeten er meer koeien komen.
Provincies en gemeenten hebben de afgelopen jaren de mogelijkheden voor de bouw van stallen verruimd. In het kleinschalige Waterland bijvoorbeeld, mogen boerderijen sinds kort twee keer zo groot worden als vroeger was toegestaan. In het open veenweidegebied betekent deze schaalvergroting een grove aantasting van het landschap. Bovendien is het de vraag of de extra koeien die nodig zijn voor de vergroting van de melkproductie straks nog wel buiten in de wei zullen staan. Voor boeren met grote stallen is het veel efficiënter de koeien binnen te laten.
Waartoe de intensivering van de veehouderij heeft geleid, kunnen we zien in Noord-Brabant. Als er één provincie is waar blijkt tot welke excessen megastallen leiden, is dat deze provincie wel. Enorme mestoverschotten, dieren die slechts een productiemiddel zijn, verkwisting van antibiotica, en ziekten als Q-koorts die de volksgezondheid bedreigen.
Grote stallen
De melkveehouderij in Nederland is nu nog grondgebonden. Het aantal koeien wordt bepaald door de hoeveelheid grond die er ter beschikking is. Wie door Waterland fietst, ziet koeien in de wei, een beeld dat al honderden jaren bestaat. Maar wie beter kijkt ziet ook dat veel boeren zich voorbereiden op 1 april 2015. De ene na de andere nieuwe grote stal schiet de grond uit en tast het prachtige open groene landschap aan.
Gelukkig komt er ook een tegenbeweging op gang. Verschillende betrokkenen bij de melkveehouderij, lieten afgelopen zomer via Herman Wijffels en Cees Veerman weten dat de melkveehouderij grondgebonden moet blijven. De melkveehouderij moet geen industrie worden, betogen zij. Wij zijn het daar van harte mee eens.
Ongebreidelde groei
De varkenshouderij heeft laten zien dat liberalisering van de landbouw alleen maar leidt tot ellende. Dit mag niet gebeuren met de melkveehouderij. De overheid is er niet alleen om economische ontwikkeling op gang te brengen, maar ook om Nederlanders een land te geven waar het prettig is om te leven. Mooie landschappen, dieren die behoorlijk worden behandeld en het voorkomen van ziekten die kunnen overspringen van dieren op mensen.
Een hele sector laten voorsorteren op een ongebreidelde groei zonder beperkingen op te leggen, getuigt van laksheid en onzorgvuldigheid. Laten we daarom leren van de ellende in de varkenshouderij en voorkomen dat hetzelfde zal gebeuren met onze koeien. De melkveehouderij moet grondgebonden blijven. Een koe in de wei vinden we nu nog heel normaal. Maar wie ziet er varkens buiten?
Laura Bromet Fractievoorzitter GroenLinks Waterland en Jesse Klaver Tweede Kamerld GroenLinks
Dit opinieartikel verscheen eerder in dagblad Trouw