In het Louvre in Parijs hangt een schilderij van de Vlaamse schilder Anthony van Borssum uit 1650, dat Vue d'Ilpendam heet. Gezicht op Ilpendam. Het is een gezicht vanaf de Purmerdijk richting Ilpendam, en het wonderlijke is dat als je vandaag op dezelfde plek gaat staan, het landschap onveranderd is. Al meer dan 350 jaar ziet het uitzicht daar er hetzelfde uit en ik vind het bijzonder dat als je daar nu staat je dezelfde schoonheid ziet als een schilder in 1650, van wie het schilderij in een van de beroemdste musea van de wereld hangt.
Het Waterlandse landschap is het landschap waar Nederland beroemd om is in de wereld. Eigenlijk is elke foto die je maakt in Waterland een beeldmerk of logo van Nederland.
Waar veel vergezichten en groene weiden in Nederland zijn verdwenen de afgelopen vijftig jaar, is Waterland relatief ongeschonden gebleven. Maar ook hier kan de tijd natuurlijk niet stil staan.
Zes jaar zit ik in de gemeenteraad van Waterland, en in die korte tijd zijn er heel wat besluiten geweest in het domein van de ruimtelijke ordening die het aanzicht van Waterland doen veranderen. De Veenderijvaart, het bedrijventerrein in Katwoude, de trambaan, de camping in Uitdam, de verdubbeling van het aantal woningen van Watergang, de uitbreiding van de Dollard, het zijn projecten die weliswaar kleine stukjes landschap doen veranderen, maar het is maar ook zes jaar.
Het politieke klimaat voor bescherming van het landschap is bedreigend: het rijk gaat 75% bezuinigen op natuur, natuurbeherende organisaties wordt gevraagd gronden te verkopen en de beschermingsregimes die de afgelopen 50 jaar Waterland hebben behoed voor verstedelijking worden afgeschaft.
Volgend jaar wordt het nieuwe bestemmingsplan Landelijk Gebied vastgesteld. Dit vraagt om visie op het landschap van Waterland. Want zo maar ad hoc een paar plannetjes verwerken in een groter plan lijdt tot onduidelijkheid en willekeur, en daar is ons wereldberoemde landschap te waardevol voor. Dit college heeft daar een ander idee over. De wettelijk verplichte structuurvisie, die sturend moet werken op een bestemmingsplan, vindt dit college overbodig. We zien bij het maken van het bestemmingsplan voor de Monnickendamse binnenstad waartoe een ontbrekende visie lijdt: onduidelijkheid, onrust en willekeur.
GroenLinks vindt dat dit anders moet. Wij hebben gesproken met maatschappelijke organisaties en burgers die dat met ons eens zijn en willen werken aan een visie op het Waterlandse landschap. In zo'n visie moeten belangrijke dilemma's een plaats krijgen: hoe houd je de koe in de wei zonder de openheid van het landschap aan te tasten met te grote stallen, wat sta je wel en niet toe in vrijkomende boerderijen, kiezen we voor de weidevogel of de vos, zet je in op woningbouw in het groen of kies je voor herstructurering van bestaande bebouwing, wat doen wij met de voortdurende bodemdaling en het verdwijnen van het veen en hoeveel theetuinen en boerencampings vind je dat het landschap hebben kan.
In zo'n visie moeten niet de belangen van personen of specifieke bedrijven leidend zijn, maar de toekomst van de openbare ruimte. Dat betekent voor GroenLinks dat als een bedrijf te groot wordt voor het landelijk gebied, het uit zal moeten wijken naar een bedrijventerrein. Dat betekent voor GroenLinks dat er meer dan genoeg bedrijventerreinen zijn in onze gemeente. Dat betekent voor GroenLinks dat er volop aandacht moet zijn voor ontwikkeling en onderhoud van wandel- en fietspaden, kanoroutes en plekken waar je kunt zwemmen. Wij moeten verder kijken dan het belang voor onze eigen inwoners, wij zijn de tuin van Amsterdam. Wij moeten verder kijken dan de korte termijn, verder kijken dan de periode dat wij wethouder of raadslid zijn en ons richten op een veel verdere toekomst. In een regio waar nog veel meer mensen bij zullen komen zal de behoefte aan ruimte en groen alleen maar toenemen. GroenLinks vindt dat Waterland scherpere keuzes zal moeten maken. Niet alles kan hier. Laten wij de grootste troef in onze gemeente, het landschap, niet verzwakken en er gewoon voor zorgen dat mooier wordt in plaats van langzaam afkalft. Aan GroenLinks zal het niet liggen.
Voorzitter, dan het hier en nu en de financiele stukken. Vorig jaar stemde onze fractie tegen de begroting omdat we de begroting niet vonden getuigen van solide financieel beleid. Vandaag krijgen wij gelijk. De begroting 2011 zoals ons vorig jaar werd voorgelegd, kende een positief saldo van €187.000. Bij de eerste IBU 2011 in mei van dit jaar was het saldo terug gelopen naar €10.000. Om de begroting meerjarig sluitend te houden was een extra bezuiniging nodig van €370.000. Nu bij de tweede IBU is de situatie nog veel slechter. Inmiddels wordt voor 2011 een tekort verwacht van €820.000. Voor het eerst sinds vele jaren een tekort. En is het benodigde bedrag aan bezuinigingen om de begroting meerjarig sluitend te krijgen opgelopen tot €900.000.
Voorzitter, binnen een jaar is er voor 2011 sprake van een verslechtering van €1.000.000!!! En eigenlijk is het tekort nog €400.000 hoger want de kosten van de bestuurscrisis zijn natuurlijk gewoon kosten van 2011 ook al zijn ze via een geforceerde redenering ten laste van 2010 gebracht. Wij kunnen niet anders dan concluderen dat dit college in het algemeen en deze portefeuillehouder in het bijzonder een gat in hun hand hebben. Zij hebben volstrekt geen greep op de financiën en zijn kennelijk niet in staat tot bijsturen. Dit leidt bijvoorbeeld tot het merkwaardige beleid om de capaciteit van de afdeling ruimtelijke ordening uit te breiden terwijl de inkomsten fors achterblijven door teruglopende bouwactiviteiten. Vorig jaar vergeleek mijn fractiegenoot Jaap Wortel het college met het orkest op de Titanic. Terwijl de boot zonk speelden de muzikanten onbekommerd verder. Inmiddels zit het schip van Waterland 8 ton onder water. Maar dirigent Hoekstra doet alsof er niets aan de hand is en voegt voor € 28.000 aan coalitiehobby’s toe.
Ook in 2012 wordt er onder het motto “Geniet nu en betaal later” voor € 187.000 nieuw beleid voorgesteld. De GroenLinks-fractie maakt zich hier grote zorgen over.
Dan de kwaliteit van de begroting. Ik zal beginnen met een citaat uit de beantwoording van de technische vragen. De fractie van de PvdA vraagt of het mogelijk is het onderhoudsniveau van wegen te verlagen. Het antwoord van het college luidt : De gemeente onderhoudt de openbare ruimte en de openbare gebouwen op het allerlaagste beheersniveau “Veiligheid”. Dit niveau is minimaal vereist om aan de wettelijke eisen en normen te kunnen voldoen en geen risico te lopen op aansprakelijkheid wegens achterstallig onderhoud (einde citaat)
Desondanks heeft het college er voor gekozen de budgetten in de begroting op een lager niveau voor te stellen dan dit minimaal vereiste niveau. Mijn fractie wil voorkomen dat er achterstallig onderhoud ontstaat. Dat kost niet alleen op termijn meer maar brengt ook nog eens het risico van aansprakelijkheid met zich mee.
Een ander voorbeeld van in onze ogen boterzachte ramingen betreft de begrotingsposten voor verbonden partijen. Maar ook zijn er bezuinigingen op gesubsidieerde instellingen opgenomen zonder dat bekend is wat de gevolgen zijn. Ook wordt er flink op de ambtelijke organisatie bezuinigd zonder dat we weten welke gevolgen dat heeft voor het takenpakket of het voorzieningenniveau.
Voorzitter, kennelijk is de portefeuillehouder op werkbezoek geweest in Griekenland. Dit is een Griekse begroting met als motto: geniet nu en betaal later. We zien in 2011 waar dit toe leidt. Binnen een jaar een verslechtering van €1 miljoen. En dat was te voorzien. Wij hebben u er vorig jaar voor gewaarschuwd.
Samenvattend voorzitter, De voorgelegde begroting is voor mijn fractie onaanvaardbaar. Het is voor mijn fractie niet mogelijk om alle feiten uit deze begroting te halen. We zullen er dus niet mee in kunnen stemmen.
Tot slot. Onze fractie was voornemens enkele amendementen te maken om de begroting realistischer te maken, maar omdat de antwoorden op onze technische vragen pas gisteravond werden toegezonden is dat niet meer gelukt. Dat is natuurlijk iets om je als college voor te schamen. De raad wordt niet in staat gesteld met doortimmerde verbeter voorstellen te komen en dat is in en in triest, een blamage voor de democratie door de te late beantwoording van de technische vragen en de veels te late update over de uitvoering van moties, kwam mijn fractie voorbereidingtijd te kort. Een blamage voor de lokale democratie.
Vorig jaar werd een motie van GroenLinks aangenomen die zou zorgen voor een halfjaarlijkse stand van zaken van uitvoering van moties en gedane toezeggingen. Een jaar later, enkele uren voor deze vergadering, komt deze lijst naar de raad. Het is voor de GroenLinks fractie niet te begrijpen waarom het een jaar duurt voordat dit overzicht er komt, waarom wij keer op keer moeten vragen naar uitvoering van een aangenomen motie en niet aan de informatie kunnen komen om onze taak als raadslid naar behoren uit te kunnen voeren. Of het is onmacht van het college, of het is onwil, maar het is beide zeer kwalijk.
Wel dienen wij een drietal moties in, die naar ik hoop op de steun van de meerderheid zullen kunnen rekenen.