Natuurlijk lijkt het als we hier avond aan avond vergaderen over Waterlandse perikelen of Waterland een eiland in de wereld is, maar iedereen weet dat onze kleine gemeente onderdeel uitmaakt van de stadsregio, de provincie, Nederland, Europa en de wereld. De ruimte die wij hebben om beslissingen te nemen en waarvan wij vinden dat ze in het belang zijn van onze gemeente is soms groot, soms maar zeer beperkt.

Ook andere overheden, burgers en bedrijven oefenen hun invloed uit op wat wij hier kunnen besluiten. En vaak zijn het mondiale ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de financiële crisis, die voor een groot deel bepalen welke ruimte er voor ons als gemeenteraad nog is om keuzes te maken.

Het zal u niet verbazen dat GroenLinks niet blij is met de pas gekozen regering. De besluiten die deze nieuwe regering gaat nemen zullen onmiskenbaar hun invloed hebben in Waterland. Alhoewel het mij soms even het gevoel geeft dat ik het wel op kan geven, is juist het omgekeerde waar. Het mooie aan ons politieke systeem is natuurlijk dat op elk schaalniveau en opgeacht de positie die je hebt (oppositie of coalitie), invloed uit te oefenen is. Daarom zitten we hier en ik geloof daar ook in.

Vandaag buigen we ons over de Begroting 2011, en de onvermijdelijke bezuinigingen. Onvermijdelijk, omdat GroenLinks vindt dat in tijden van schaarste niet meer geld uitgegeven kan worden dan er beschikbaar is. Wat opvalt als ik het overzicht van bezuinigingen doorlees, is dat het alleen over cijfers gaat. Overal kan of gaat wat af, maar wat onbesproken blijft zijn de effecten die op zullen treden bij een bezuiniging. Hierdoor is het haast onmogelijk te bepalen of een bepaalde bezuiniging voor ons wel of niet acceptabel is.
Als voorbeeld hiervan wil ik de subsidies uit het welzijnsjaarprogramma noemen. 7% korten wordt voorgesteld door het college, maar als wij  dit besluiten, wat betekent dit dan voor onze gemeente? Dat er bibliotheekvestigingen moeten sluiten, dat het peuterspeelzaalwerk verdwijnt? Dat de speelvoorzieningen, na jaren onrust, opnieuw de nek worden omgedraaid? Voorzitter, GroenLinks is niet bang om keuzes te maken, ook niet als ze pijnlijk zijn, maar dan moeten we wel weten over welke keuzes wij het hebben.
Graag zou ik dan ook van het college horen of zij wel weet wat de cijfermatige keuzes voor maatschappelijke effecten zullen hebben. Het is treurig, maar met deze voorgenomen begroting kunnen wij op geen enkele manier inschatten wat de gemeente Waterland te wachten staat. Net zo min als wij weten waar het college op aan stuurt: wordt er op de winkel gepast of is er ook nog een visie op wat we de komende jaren willen met Waterland?
Omdat ik vermoed dat ook het college in onwetenheid verkeert over wat er gaat gebeuren met Waterland wil GroenLinks enkele suggesties aan het college meegeven. Suggesties over onderwerpen die voor een groot deel bepaald worden door beslissingen buiten onze gemeente, maar onderwerpen waar de gemeente zelf visie op zou moeten hebben en niet met de stroom mee zou moeten drijven.

Europese en landelijke besluitvorming heeft er toe geleid dat niemand met een inkomen boven de 33.000 euro meer in aanmerking komt voor een sociale huurwoning. Dit betekent dat per 1 januari mensen met inkomen van bijvoorbeeld 38.000 euro, alleen een huis kunnen kopen. Met het inkomen van 38.000 euro zou dit een woning zijn van ongeveer 170.000 euro. Huizen met zo'n prijs zijn er niet in Waterland. Wat gaat de gemeente Waterland hieraan doen? Hoeveel mensen in Waterland leven van een inkomen onder de 33.000 euro? En wat wil de gemeente doen met mensen die straks te veel verdienen voor een sociale huurwoning, maar te weinig voor een koopwoning? GroenLinks vindt dat de gemeente hier bij stil dient te staan en in overleg met de woningcorporaties actie moet ondernemen. Veel actiever dan nu zal er ingezet moeten worden op sociale koopwoningen. Als het de woningcorporaties lukt te zorgen voor meer sociale koopwoningen valt voor GroenLinks het taboe op de verkoop van sociale huurwoningen weg. Ik vermoed dat de woningcorporaties hier wel oren naar hebben.

De Nederlandse wet garandeert vrijheid op onderwijs. Ten gevolge hiervan staat in Ilpendam straks een gloednieuw schoolgebouw waar twee scholen onderdak vinden. Vorige week bleek uit onderzoek dat door demografische ontwikkelingen de leerlingenaantallen op basisscholen de komende jaren zullen dalen met 10%. Ook in Waterland, waar de daling misschien nog groter zal zijn. Heeft het college een idee wat deze daling betekent voor de scholenbouwplannen in Waterland? Wat vindt het college van de situatie in Ilpendam, waar twee zeer kleine scholen met twee directeuren alles dubbel doen. Hoeveel kost de vrijheid van onderwijs ons in dit geval en hoeveel levert het ons op, in onderwijskundige zin. Hoelang gaat de gemeente door met het financieren van klaslokalen waar veel te weinig kinderen in zitten? Zijn er al eens gesprekken geweest over samenwerking tussen verschillende schoolbesturen.
Extra pikant is dat juist SPOOR nog steeds aanstuurt op een fusie met OPSO, al heet het misschien dan officieel geen fusie. Heeft de gemeente nog vat op de stappen die SPOOR onderneemt om een mega-schoolbestuur te vormen en waarom wordt niet eerst gekeken naar waar samenwerking zoveel logischer is, zoals bijvoorbeeld in het geval van Ilpendam?

Waterland is een gemeente met een bijzonder landschap en natuur.  Bijzonder in de hele de wereld. Het prototype landschap waar Nederland om bekend staat vind je hier: ik er trots op hier te wonen. Het nieuwe kabinet heeft weinig op met natuur en landschap. De ontbrekende schakels in de Ecologische Hoofdstructuur zullen niet worden gerealiseerd en het Rijksbufferzonebeleid, het beleid dat decennialang succesvol de verstedelijking van het landelijk gebied vlak bij de stad tegenging, zoals in Waterland, moet worden afgeschaft. Wat betekent dit voor Waterland? Wat willen we? Gaan we geld verdienen door groen op te offeren of gaat het ons om meer dan geld alleen. Kijken we ook naar de maatschappelijke effecten van de verwoesting van het landschap op de lange termijn?

Een voorbeeld van hoe een wethouder in zijn eentje de wereld kan veranderen is dat van een gemeente in het noorden van Nederland. Mensen in die gemeente krijgen op de dag dat zij een bijstandsuitkering krijgen een gesprek met de wethouder, en de dag erna krijgen ze werk aangeboden. Het aantal bijstandsuitkeringen is in deze gemeente drastisch gedaald en de uitzichtloze situatie van mensen in de bijstand (en die hebben we in Waterland) wordt er door doorbroken. Hoe staat het met de mensen in de langdurige bijstand in Waterland en kan er hier, wellicht geholpen door de successen in andere Gemeenten, ook voor meer mensen iets worden gedaan?

Een ander voorbeeld van een ambitieuze bestuurder is die van een wethouder uit Lochem. Hij ontwikkelde een plan om grootschalig en goedkoop zonnenergie op te wekken in zijn gemeente. GroenLinks komt binnenkort met voorstellen zodat het plan ook in Waterland toegepast kan worden. Hoe zit het eigenlijk met de duurzaamheidsambities van dit college? Hoe staat het met de uitvoering van onze aangenomen motie waarin staat dat op alle nieuwe gemeentelijk gebouwen zonnepanelen komen. Hoe staat het bijvoorbeeld met de plannen voor zonnepanelen op de brandweerkazerne van Broek in Waterland?

Het college van Waterland vindt dat de burgers van Waterland meer moeten participeren. Staat op papier. Maar bestaande participatie wordt keer op keer vermindert.
Als er een ding is dat burgers het meeste beroert zijn het onderwerpen die te maken hebben met Ruimtelijke Ordening. Nieuwe woonwijken, nieuwe bedrijventerreinen, als de publieke tribune volzit weet je het: er zijn plannen op het gebied van de Ruimtelijke Ordening. Maar wat doet dit college, dit college dat juist zegt de burgerparticipatie te willen vergroten. Geen structuurvisie opstellen waar mensen de plannen voor een bestemmingsplan aan kunnen toetsen en minder inspraak bij de totstandkoming van bestemmingsplannen. In bestemmingsplannen staan alle relevante mogelijke ontwikkelingen voor de tien jaar erna. Maar nee, daar moeten burgers niet te vaak over kunnen meepraten.
Liever geeft dit college ze wat geld om stoepstenen in hun eigen dorp zelf recht te kunnen leggen. Waarom kost dit geld? Wat gaat er meer gebeuren dan nu in de openbare ruimte met de budgetten die het college beschikbaar wil stellen voor de dorpsraden. Dorpsraden die overigens helemaal niet gevraagd hebben om deze burgerparticipatie. Vraag aan het college: zijn er al dorpsraden die dit willen, wij hebben alleen gehoord van dorpsraden die helemaal niet zitten te wachten op het vrijwillig verrichten van gemeentelijke taken.

Raadsleden zijn volksvertegenwoordigers. Zij moeten weten wat er leeft, aanspreekbaar zijn en de gevoelens die leven in de samenleving overbengen in de raad en uitwerken in beleidsvoornemens. Ieder raadslid heeft hierin een eigen verantwoordelijkheid. Ieder raadslid doet dit op zijn of haar manier, en wordt hier na vier jaar wel of niet op afgerekend. De GroenLinks-fractie maakt zich zorgen over de vergroving van het taalgebruik in deze raad. Maar ook dat is iets dat uiteindelijk een individuele verantwoorderlijkheid is. Mij is gevraagd niet meer te twitteren vanachter de raadstafel. Hierbij kom ik terug op deze afspraak. Twitteren is een modern medium dat bij uitstek burgers en politiek verbindt. Iedereen die twittert weet dit. En daarom zal ik, uiteraard binnen de beleefde omgangsvormen die horen te gelden in de gemeenteraad, weer gaan twitteren. Dat is mijn eigen keuze voor burgerparticipatie, gratis en voor niets.

Mijn collega Jaap Wortel zal zo wat dieper ingaan op de begroting. In de algemene beschouwingen wil ik er 1 ding over zeggen. Hoe zit het met de bezuinigingen die het college wel noemt als mogelijke bezuiniging maar niet opneemt in de begroting, zoals bijvoorbeeld het sluiten van de brandweerpost Ilpendam: hangen deze potentiele bezuinigingen als een zwaard van Damocles boven ons hoofd en zijn dat de bezuinigen die de volgende jaren keer op keer boven zullen komen drijven als blijkt dat de nu voorgestelde bezuinigingsronde niet ver genoeg gaat?

Ten slotte de politieke verhoudingen hier in de raad. Er zou een frisse wind gaan waaien en een ding moet gezegd worden: er verandert veel, ook soms ten goede. Zo vinden wij van GroenLinks de manier waarop de raad zelf meer kan agenderen een vooruitgang.

De manier waarop dit college omgaat met genomen raadsbesluiten vindt GroenLinks niet goed. Al  hebben wij begrip voor de omwenteling in Waterland ten gevolge van de verkiezingsuitslag. Maar feit is en blijft dat de raad bepaalt wat er gebeurt in Waterland en dat het college de wil van de raad pas naast zich neer kan leggen als de raad het eens is met een koerswijziging. WaterlandNatuurlijk! en D66 zijn nieuwe fracties, maar wij vinden het onbegrijpelijk dat de PvdA zoveel slikt van dit VVD college ook zaken waar zij in de vorige raadsperiode heel anders over dachten.

Samenwerken met iedereen was de belofte die de fractievoorzitter van de VVD deed bij de start van het nieuwe college. Ook ik sprak toen de wens uit samen te werken vanuit de oppositie. Van samen werken is het nog niet erg gekomen, het is hier vaak eerder een slangenkuil dan een stel op samenwerking gerichte fracties. GroenLinks staat nog steeds open voor samenwerking, maar hoopt dan wel dat er meer dan de afgelopen maanden het geval was ons de kans op samenwerking wordt geboden.

Wij zullen straks met een aantal moties komen, die naar ik hoop op de steun van de meerderheid zullen kunnen rekenen.

  1. Motie uitvoering raadsbesluiten door College
  2. Motie stand van zaken moties
  3. Motie sociale koopwoningen

Laura Bromet

Fractievoorzitter GroenLinks Waterland